Willa “Siedziba” przy ul. Anny Jagiellonki 10


Siedziba „była z pierwszych domów wybudowanych na terenie Zalesia Miasta Las. W grudniu 1925 roku Helena z Glinojeckich Radwanowa nabyła 2 działki o pow. po 2364 m2, a po 3 latach dokupiła trzecią działkę o pow. 2192m2, które razem stanowiły posiadłość państwa Radwanów.”

Tę drewnianą willę w stylu dworkowym z polskim łamanym dachem krytym gontem, obszerną werandą i gankiem w otoczeniu 2 dorodnych dębów (dzisiaj pomników przyrody o wspólnej nazwie „Szare Szeregi”) wybudowano pod koniec lat dwudziestych według projektu Karola Sicińskiego.

Pierwszymi jej właścicielami byli: Władysław Radwan (1884-1963) był naczelnikiem Wydziału Kształcenia Nauczycieli w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.  W czasie wojny pracował w podziemnym Departamencie Oświaty i Kultury Delegatury Rządu Londyńskiego na Kraj, gdzie kierował działem kształcenia i wychowania, był przewodniczącym Głównej Komisji Planowania w tymże departamencie, a po wojnie radcą ministra oświaty. Po wojnie przez pewien okres uczył w Szkole Podstawowej w Zalesiu Dolnym. Helena Radwanowa (1882-1944) w latach 1917-39 była redaktorem „Płomyka”, dwutygodnika dla dzieci i młodzieży.

To tutaj w 1927 roku z inicjatywy Władysława Radwana założono Towarzystwo Przyjaciół Miasta Lasu Zalesie. W okresie od września do grudnia 1939r. w tym domu urządzono szpital polowy. Od połowy listopada 1939 roku „Siedziba” pełniła też rolę prywatnej szkoły dla miejscowych dzieci.  Helena Radwanowa razem z Ewą Krauze zorganizowały tajne nauczanie dla miejscowych dzieci. W domu Radwanów spotykali się intelektualiści i działacze konspiracyjni m.in. prof. Stanisław Lorentz- muzeolog i historyk sztuki, Józef Zawadzki – profesor chemii, rektor Politechniki Warszawskiej, prof. Wanda Dąbrowska-bibliotekarz, członek zespołu kierowniczego Ludowego Instytutu Oświaty i Kultury rozpowszechniającego kulturę w czasie wojny, a także pisarze – Jerzy Zawiejski i Stanisław Pieńkowski, prof. Wacław Borowy, pisarz i historyk literatury. Tu obradowali działacze PSL w sprawie zorganizowania sieci Tajnych Uniwersytetów Ludowych. W lutym 1945 roku szkoła Ewy Krauze została zalegalizowaną Prywatną Szkołą Powszechną w Zalesiu. Lekcje odbywały się nie tylko w domu Radwanów, ale także w budynku vis a vis pod nr 10 (obecnie 7). Szkoła została upaństwowiona w 1949 roku, a w 1955 roku przeniesiona do nowego budynku przy alei Kasztanów.

Po śmierci Ewy Krauze w „Siedzibie” mieszkała córka Ewy Krauze, Barbara (1944-2007), kustosz biblioteki miasta stołecznego Warszawy, członek Towarzystwa Przyjaciół Zalesia Dolnego. Spadkobierczyni Barbary Krauze sprzedała dom w 2010 r. Na wniosek TPZD w 2010 roku „Siedziba” została wpisana do rejestru zabytków.

 

Poprzednia informacja Willa rodziny Zawadzkich przy ul. Królowej Jadwigi 11
Kolejna informacja Willa "Runo"